ในวันที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๕ คณะบุคคลกลุ่มหนึ่งที่เรียกตัวเองว่า "คณะราษฎร" ได้เปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ มาเป็นระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์อยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ โดยคณะราษฎรได้ประกาศหลัก ๖ ประการสำหรับใช้เป็นหลักการดำเนินนโยบายประเทศ ที่ให้ความสำคัญกับเอกราช ประชาธิปไตย และสิทธิเสรีภาพตลอดจนการยกระดับความเป็นอยู่ของราษฎรอย่างเท่าเทียม

จากวันนั้นถึงวันนี้ "ประชาธิปไตย" ของไทยได้ผ่านมรสุมต่างๆ หลายครั้ง ทั้งระบอบเผด็จการทหารอันฉ้อฉล, ระบบผู้แทนอันไม่เสถียร, การแก่งแย่งอำนาจทางการเมืองอันนำไปสู่การยึดอำนาจอีกหลายครั้งหลายครา และการจำกัดสิทธิเสรีภาพในด้านต่างๆ อีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็นเหตุการณ์กบฎสันติภาพใน พ.ศ. ๒๔๙๕ หรือกรณีที่นักเขียนและปัญญาชนถูกรัฐบาลของจอมพลสฤษดิ์จับกุมใน พ.ศ. ๒๕๐๑ แต่เหตุการณ์หนึ่งซึ่งเป็นที่จดจำมากที่สุดคือเหตุการณ์ ๑๔ ตุลาคม ๒๕๑๖

ช่วงเวลานั้น "ประชาธิปไตย" ที่คณะราษฎรเคยหวังไว้เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๕ ยังไม่อาจบรรลุผล ซ้ำร้ายกลุ่มเรียกร้องรัฐธรรมนูญอันเป็นหลักประกันพื้นฐานถึงสิทธิเสรีภาพของราษฎรก็ยังถูกรัฐบาลเผด็จการจับกุม ก่อให้เกิดการชุมนุมอย่างสันติที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เพื่อเรียกร้องรัฐธรรมนูญและขอให้ปล่อยตัวผู้ถูกจับกุมเหล่านั้นตั้งแต่วันที่ ๙ ตุลาคม จนกระทั่งวันที่ ๑๓ ตุลาคม ประชาชนจำนวนมากก็ได้แสดงพลังให้เห็นบนถนนราชดำเนินอย่างสงบ ก่อนที่จะถูกทหารปราบปรามอย่างรุนแรงในวันที่ ๑๔ ตุลาคม ๒๕๑๖ ประชาชนทั่วทั้งประเทศทุกชนชั้น ทุกหมู่เหล่าได้ลุกขึ้นสู้จนได้รับ ชัยชนะในระดับหนึ่ง

หลังเหตุการณ์ดังกล่าวไม่นาน ท่านอาจารย์ปรีดี พนมยงค์ ได้เขียนบทนิพนธ์ชิ้นสำคัญชื่อ "จงพิทักษ์เจตนารมณ์ประชาธิปไตยสมบูรณ์ของวีรชน ๑๔ ตุลาคม" เพื่อเชิดชูวีรกรรมของวีรชน ๑๔ ตุลา พร้อมกับชี้ให้เห็นภารกิจสำคัญของขบวนการนิสิต นักศึกษา และประชาชนเป็นหลักหมายสำคัญ

เหตุการณ์ ๑๔ ตุลา ประกอบด้วยแนวคิดและอุดมการณ์หลายรูปแบบ แต่เจตนารมณ์หนึ่งคือจิตใจที่เรียกร้องประชาธิปไตยอันมีสำนึกต่อส่วนรวม ซึ่งเป็นกระบวนการสำคัญยิ่งต่อการบรรลุถึงสังคมสันติ และเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างเสริมสุขภาวะให้แก่สังคมไทย โดยเฉพาะนักเรียน นิสิต นักศึกษา และเยาวชน ที่จะเป็นผู้สืบทอดภารกิจของประเทศชาติในอนาคตสืบไป

ในภาวะที่ประเทศชาติกำลังเผชิญหน้ากับวิกฤตการณ์ต่างๆ ทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง ดังเช่นปัจจุบัน การเสริมสร้างจิตสำนึกประชาธิปไตยที่รับผิดชอบต่อส่วนรวม จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งยวด และเนื่องในวาระที่ปีพุทธศักราช ๒๕๕๑ นี้ เป็นวาระครบรอบ ๓๕ ของเหตุการณ์ ๑๔ ตุลาคม ๒๕๑๖ ดังนั้น มูลนิธิ ๑๔ ตุลา ร่วมกับ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จึงได้จัดโครงการประกวดเรียงความ ภายใต้หัวข้อ "ประชาธิปไตยสมบูรณ์" ซึ่งหมายถึงแนวคิดประชาธิปไตยที่แสดงจิตสำนึกส่วนรวมอย่างสันติวิธี ไม่เน้นความรุนแรง อันจะช่วยเสริมสร้างสุขภาวะแก่สังคมผ่านการเรียนรู้และสืบสานเจตนารมณ์ ๑๔ ตุลาคมต่อไป ด้วยหวังว่า โครงการนี้ นอกจากจะสามารถทำให้เยาวชนผู้สร้างผลงานได้ตระหนักถึงคุณค่าและความหมายของ "ประชาธิปไตย" แล้ว ยังจะสามารถทำให้ผู้อ่านผลงานได้ตั้งคำถามถึงระบบคิดและค่านิยมของ "ประชาธิปไตย" ที่อยู่ในใจของตนเองอีกด้วย

วัตถุประสงค์

๑) เพื่อสนับสนุนและส่งเสริมให้เด็กและเยาวชนได้เรียนรู้และเข้าใจถึงความสำคัญของคำว่า "ประชาธิปไตยสมบูรณ์" อันเป็นวาทกรรมหนึ่งของ ท่านอาจารย์ปรีดี พนมยงค์ ที่ต้องการให้ราษฎรทุกคนเข้าใจในความหมายที่แท้จริงของระบอบประชาธิปไตย อันประกอบด้วยความเป็นประชาธิปไตยทั้งทางการเมือง เศรษฐกิจ สังคม
๒) เพื่อเชื่อมโยงคุณค่าของประชาธิปไตยมาสู่การสร้างสรรค์สันติภาพในสังคม ผ่านการเขียน โดยใช้งานเขียนเป็นกระบวนการหนึ่งในการสร้างจินตนาการไปสู่สังคมประชาธิปไตย และสันติสุขที่อุดมไปด้วยความดีงาม
๓) เพื่อเผยแพร่ผลงานการสร้างสรรค์ของเด็กและเยาวชน

ระดับชั้นประถมศึกษาตอนต้น (ป.๑-ป.๓)

รางวัลชนะเลิศ
ด.ญ.เจนจิรา ขุนคงเสถียร ป.2 รร.วัดคณิกาผล จ.กรุงเทพฯ

รางวัลรองชนะเลิศ
ด.ญ.ชนัญดา ลาหาญ ป.2 รร.บ้านหนองไฮ จ.อำนาจเจริญ

รางวัลชมเชย
ด.ช.ภาณุภณ บุญจันทร์ ป.2 รร.สายน้ำทิพย์ จ.สมุทรปราการ

ระดับชั้นประถมศึกษาตอนปลาย (ป.๔- ป.๖)

รางวัลชนะเลิศ
ด.ญ.ซาด้า พัฒนพูฒิ ป.6 รร.สารสาสน์เอกตรา กรุงเทพฯ

รางวัลรองชนะเลิศ
ด.ญ.รุ่งกานต์ ช่างเกตุ ป.6 รร.เทศบาล5 กาญจนบุรี
ด.ญ.ปาลิดา รักวิชากร ป.6 รร.วัดสีสุก กรุงเทพฯ

รางวัลชมเชย
ด.ช.อิทธิพล ชมภูศรี ป.4 รร.วัดบางประกอก
ด.ญ.ศิลป์ศุภา ศุภกิจศิลป์ ป.6 รร.สารสาสน์เอกตรา กรุงเทพฯ

ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น (ม.๑-ม.๓)

รางวัลชนะเลิศ
นายพีระศักดิ์ ทองนาค ม.3 รร.คำเขื่อนแก้วชนูปถัมภ์ จ.ยโสธร

รางวัลรองชนะเลิศ
นายขจรศักดิ์ เหมทานนท์ ม.3 รร.เบญจมราชูทิศ จ.นครศรีธรรมราช
ด.ญ.ธัญรดา เลิศลักษณาพร ม.3 รร.ราชินี กรุงเทพฯ

รางวัลชมเชย
ด.ญ.วรรณิษา สายทอง ม.2 รร.ศรียานุสรณ์ จ.จันทบุรี
ด.ญ.พลอยไพลิน พิมลลิขิต ม.2 รร.ศรียานุสรณ์ จ.จันทบุรี

ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๔- ม.๖)

รางวัลชนะเลิศ
นางสาวณัฐกานต์ สกุลดาราชาติ ม.5 รร.ธารปราสาทเพชรวิทยา จ.นครราชสีมา

รางวัลรองชนะเลิศ
นายสุทธิพันธ์ อารมย์แก้ว ม.6 รร.เตรียมอุดมศึกษาภาคใต้ จ.นครศรีฯ
นางสาววรรณ์ฐิตา พวงจันทร์แดง ม.5 รร.เตรียมอุดมศึกษา กรุงเทพฯ

รางวัลชมเชย
นายอภิสิทธิ์ ทองขาว ม.6 รร.เตรียมอุดมศึกษาภาคใต้ จ.นครศรีฯ
นางสาวธันยพร ภัทรบรรเจิด ม.4 รร.เตรียมอุดมศึกษา กรุงเทพฯ

รางวัลยอดเยี่ยม
ด.ญ.ซาด้า พัฒนพูฒิ ป.6 รร.สารสาสน์เอกตรา กรุงเทพฯ

รางวัลดีเด่น
นางสาวณัฐกานต์ สกุลดาราชาติ ม.5 รร.ธารปราสาทเพชรวิทยา จ.นครราชสีมา
ด.ญ.รุ่งกานต์ ช่างเกตุ ป.6 รร.เทศบาล5 กาญจนบุรี
นายพีระศักดิ์ ทองนาค ม.3 รร.คำเขื่อนแก้วชนูปถัมภ์ จ.ยโสธร

รางวัลประกาสนียบัตรสร้างสรรค์
1. ด.ญ.ศิรภัสสร ธุปหอม รร.คลองพิทยาลงการณ์ กรุงเทพฯ
2. ด.ญ.วิภาดา เพ็ญโรจน์ กรุงเทพฯ
3. ด.ญ.ธนวรรณ มุมทอง ป.6 รร.วัดสีสุก กรุงเทพฯ
4. ด.ญ.อัจฉรา เฉลียวจิตติกุล ป.5 รร.อำนวยกนกศิริอนุสรณ์ กรุงเทพฯ
5. ด.ญ.กุลนันทน์ บุญมูล ป.6 รร.บ้านหนองไฮ จ.อำนาจเจริญ
6. ด.ญ.มาริสา บุญปลอด ป.6 รร.คลองพิทยาลงการณ์ กรุงเทพฯ
7. ด.ช.ยุทธินันท์ โพธิ์จันทร์ ป.4 รร.คลองพิทยาลงการณ์กรุงเทพฯ
8. นางสาวขวัญตา หมั่นเรียน ม.3 รร.เสนางคนิคม จ.อำนาจเจริญ
9. สุตมาศ ชยุตสาหกิจ รร.เพลินพัฒนา กรุงเทพฯ
10. นางสาวธิดาวรรณ รัตนพันธ์ ม.6 รร.เตรียมอุดมศึกษาภาคใต้ จ.นครศรีฯ
11. นายภูเบศวร์ พงศ์สุวรรณ ม.6 รร.เตรียมอุดมศึกษาภาคใต้ จ.นครศรีฯ
12. นายนนทรัตน์ สุวรรณพงศ์ ม.4 รร.โพธิสารพิทยากร กรุงเทพฯ
13. นายทฤทธ์ แซ่ตั่น ม.6 รร.เตรียมอุดมศึกษาภาคใต้ จ.นครศรีฯ
14. นายอรรถกร มัชณันติดสมัย ม.4 รร.หอพระ จ.เชียงใหม่
15. นางสาวชไมพร แป้นคง ม.6 รร.เตรียมอุดมศึกษาภาคใต้ จ.นครศรีฯ
16. นางสาวดวงใจ ตะตา ม.6 รร.เตรียมอุดมศึกษาภาคใต้ จ.นครศรีฯ
17. นางสาววัชราภรณ์ พรหมดนตรี ม.6 รร.เตรียมอุดมศึกษาภาคใต้ จ.นครศรีฯ